Defter tutan çiftçi veya toptancılar, defter tutmayan çiftçilerden ürün satın aldıkları zaman, onlara aldıkları ürünler karşılığında müstahsil makbuzu düzenler. Müstahsil makbuzu bu tip durumlarda düzenlenip kesilmesi gereken zorunlu bir ticari belgedir. Bu makbuza ‘üreticiye kesilen makbuz‘ da denilebilir. İmzalatılan belgenin kopyası makbuzu kesende, aslı ise defter tutmayan çiftçide kalır.
Gerçek usulde vergiye tabi olmayan çiftçilerden mal satın alımı yapan, tüccarlar ile kazancı basit usulde tespit edilenler ve defter tutmak zorunda olan çiftçiler, e-Müstahsil Makbuzu sistemine geçebilir.
e-Müstahsil Makbuzu uygulaması; 509 Sıra No.lu VUK Genel Tebliği ile kağıt ortamda düzenlenen Müstahsil Makbuzunun, e-Belge olarak düzenlenmesi ile kağıt ve elektronik ortamda muhafaza ve ibraz edilmesi ayrıca GİB'e elektronik ortamda iletilmesi ve raporlanabilmesini kapsayan uygulamadır.
Vergi Usul Kanunu (VUK) 235. maddesinde müstahsil makbuzunun nasıl düzenleneceği ve makbuzda neler olması gerektiği yazar. Müstahsil makbuzunda bulunması gereken bilgiler şunlardır: